Πριν από δύο εβδομάδες, πήγα στο δωμάτιό του, δεν μπορούσε πια να σηκωθεί… Μου ζήτησε να του φέρω το ηλεκτρόφωνο και τα ηχεία, αυτή ακριβώς ήταν η φράση του… Τα συνέδεσα δίπλα στο κρεβάτι του. Ήθελε ν’ ακούσει το Arioso από το Opus 110, την προτελευταία σονάτα του Μπετόβεν, μόνο αυτό το κομμάτι… Το ακούσαμε σιωπηλοί, είχε βάλει το δάχτυλό του έτσι, για να μη μιλήσω. […] Όταν σταμάτησε ο δίσκος, μού είπε: «Είμαι σίγουρος ότι θα συναντηθούμε». «Με ποιον;» τον ρώτησα. «Με τον Μπετόβεν, το πρότυπο της μεγαλοφυίας… Ένας άνθρωπος που σου χαρίζει αυτό το προαίσθημα, δεν μπορείς φυσικά να πιστέψεις ότι έχει πεθάνει!» Αντίθετα με τον Αλέξ, είμαι πολύ ευτυχισμένος που ο μπαμπάς είναι θαμμένος εδώ.
Βασικό στοιχείο της δραματουργίας της Γιασμίνα Ρεζά είναι η εστίαση σε φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της πραγματικότητας, στις ελάχιστες εκείνες ρωγμές που γίνονται χάσματα και την καταβροχθίζουν. «Μου αρέσει να πηγαίνω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο», λέει η συγγραφέας, «γιατί πιστεύω πως η μεταφυσική του ανθρώπου δεν κρύβεται στις μεγάλες ηρωικές στιγμές. Η απόγνωση και τα μυστικά του κρύβονται στις αόρατες λεπτομέρειες, σ’ αυτές τις μόνιμες και ανεπαίσθητες χαραμάδες της καθημερινότητας».
Μέγιστη ανατόμος του ανθρώπινου ψυχισμού, η Γιασμίνα Ρεζά φωτίζει τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις των ηρώων της, χωρίς να κρίνει ή να νουθετεί. Η ευφυΐα με την οποία περιγράφει την αγωνία που εμπεριέχεται σε κάθε είδους ψευδαίσθηση αγγίζει τον αναγνώστη-θεατή με τρόπο άμεσο και καταλυτικό. Η γραφή της, λαμπερή και κοφτερή σαν λεπίδα, προκαλεί το γέλιο αλλά και τη θλίψη για το παράλογο της ύπαρξης, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφράδα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τη ματαίωσή τους, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις τους.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
Τα θεατρικά έργα της Γιασμίνα Ρεζά έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 35 γλώσσες και έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο σε εκατοντάδες διαφορετικές παραγωγές, όπως στο Royal Shakespeare Company, το θέατρο Almeida στο Λονδίνο, το Berliner Ensemble και Schaubühne στο Βερολίνο, το Burgtheater στη Βιέννη, καθώς και τα πιο γνωστά θέατρα του Μπρόντγουεϊ και της Μόσχας. Τα έργα της έχουν σκηνοθετηθεί επανειλημμένα από σκηνοθέτες όπως οι Jürgen Gosch, Krystian Lupa, José-Maria Flotats, Matthew Warchus και Thomas Ostermeier. Ο Θεός της σφαγής διασκευάστηκε για τον κινηματογράφο (Carnage, 2011) και έγινε ταινία από τον Ρόμαν Πολάνσκι.
Έχει κερδίσει τα δύο πιο σημαντικά αγγλοσαξονικά βραβεία, το βραβείο Λώρενς Ολίβιε (στο Ηνωμένο Βασίλειο) και το βραβείο Τόνυ (στις Ηνωμένες Πολιτείες) για τα θεατρικά «Τέχνη» (“Art”) και Ο Θεός της σφαγής (Le Dieu du carnage).
Για το θέατρο έχει δημοσιεύσει τα έργα Conversations après un enterrement, La Traversée de l’hiver, L’Homme du hasard, «Art», Trois Versions de la vie, Une pièce espagnole, Le Dieu du carnage, Comment vous racontez la partie, Bella figura, Anne-Marie la Beauté, James Brown mettait des bigoudis. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα Hammerklavier, Une désolation, Adam Haberberg, Dans la luge d’Arthur Schopenhauer, Nulle part, L’Aube le soir ou la nuit. Το μυθιστόρημα Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς (2013) κέρδισε το βραβείο της εφημερίδας Le Monde. Το μυθιστόρημα Babylone κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2016 και έλαβε το Βραβείο Renaudot (Νοέμβριος 2016). Το 2021 κυκλοφόρησε το τελευταίο της μυθιστόρημα, Serge, και το 2024 το Récits de certains faits.
Η Γιασμίνα Ρεζά έχει σκηνοθετήσει τα έργα Ο Θεός της σφαγής, Comment vous racontez la partie, Bella Figura, Anne Marie la Beauté και James Brown mettait des bigoudis. Το 2010 σκηνοθέτησε την πρώτη της ταινία, Chicas.
Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί τo μυθιστόρημα Λόγια που δεν είπαμε ποτέ (Une désolation, Ψυχογιός, 2001).
Από τις εκδόσεις «βιβλιοπωλείον της Εστίας» κυκλοφορούν τα θεατρικά έργα Bella figura (2022), «Art» (2022) και Ο θεός της σφαγής (2024), καθώς και το Αυγή βράδυ ή νύχτα (2010) και τα μυθιστορήματα Ευτυχισμένοι οι ευτυχείς (2015) και Σερζ (2024).
